NERGİS
Nergis, nergisgiller
(Amaryllidaceae) familyasından Narcissus cinsinden bitki türlerinin ortak adı.
Bu bitkilerde sap 20-80 cm kadar yükselebilmektedir. Soğanlı olan bu
bitkilerde taç yaprakları beyaz veya sarının karışımları şeklindedir.
Anavatanı Avrupa olan bu bitkilerin en çok tür zenginliğine İspanya
ve Portekiz'de rastlanmaktadır. Ancak doğal olarak tüm Akdeniz
kıyılarında, hatta bunun uzantısı olan Japonya'ya kadar aynı enlem
dereceleri arasında görülmektedir. Dünyada Avrupa, Kuzey Amerika,
Kuzey Afrika ülkelerinde tarımı yapılmaktadır.
Kökleri aynı soğana benzediğinden bazen yanlışlıkla yenmekte ve
zehirlenmelere neden olmaktadır. Yaprakları direkt olarak soğandan çıkar.
Uzun ince bir şerit şeklinde, mavimsi yeşil renktedir. Çiçeklerinin kupa
yaprakları yoktur ve onun yerini yan taç yapraklar almıştır. Yan taç
yaprakların oval sarımsı beyaz renkte ve 6 adettir ve ana taç yaprak bir çan veya zurna şeklinde koyu sarı renkli, ucu dalgalı,ortada bir adet
döllenme tozluğu bulunur. Çiçekleri ayrı ayrı veya bir kök sap üzerinde şemsiye durumunda, beyaz veya sarı renktedir.
Mart’tan Haziran’a kadar kökleri sökülerek yıkanır, soyulur ve kurutulur, eğer tentürü yapılacak ise taze olarak işlenir. Çiçekleri Mart-Mayıs aylarında
toplanarak su buharı ile destilasyonu yapılır ve eterik yağı elde edilebilir.
Bu bitkinin soğanları en az 1 sene ara ile kullanılmaktadır. Zira çiçeğini vermiş olan soğan ekilirse, bir dahaki seneye çiçek vermez.
Nergis Bitkisinin Yetiştirilmesi
*Nergis için hazırlanan toprak organik besleyiciliği yüksek, suyu iyi
süzdüren toprak olmalıdır.
*Türüne göre toprak pH aralıkları değişir ama genel olarak hafif asitli
ve nötr topraklar uygundur.
*Eğer saksıda bakılıyorsa sağlıklı olarak her yıl çiçek açması için güneş
alan bir yerde tutulmalıdır.
*Sadece çiçek açtığı zaman fazla güneşten korunmalıdır ki çiçekleri
hemen solmasın.
*Yapraklarıyeşil kaldığı müddetçe güneşten faydalanmalıdır.
*Yapraklar sararmaya başladığında sulama kesilmeli ve bitki tamamen kuruduktan sonra sonbahara kadar gölge bir alanda muhafaza
edilmelidir.
Bitki Nasıl Sulanmalıdır?
*Bitki eğer bahçede toprakta ise hiç sulanmaz, doğalşartlara göre yaşarlar.
*Bitki saksıda yetiştiriliyorsa yapraklar sararana kadar toprak kontrol edilir ve biraz nem kaybettikçe sulanır.
*Yapraklar sararmaya başladığında ise bitki kurutulur saklanır.
*Sulama genel olarak yağmurlama sulama sistemi ile yapılmakla beraber damla sulama sistemi ile sulama daha iyi sonuç
vermektedir.
*Ağustos-eylül aylarında yapılacak sulama ise dinlenme periyodunu kırarak çiçeklerin erken açmasını sağlar.
Nergis Nasıl Çoğaltılır?
*Nergis türlerinde çoğaltma soğanların yavrular oluşturmasıyla
olur.
*Çoğaltma işlemi tohumdan da mümkündür ancak hibrit türler
tohum vermezler.
*Melez ve kültivar nergis tohumlarından ise farklı çeşit nergisler
meydana gelir.