BİTKİ BESİN MADDELERİ EKSİKLİKLERİ
     Bitkilerde besin maddeleri noksanlığında bazı belirtiler ortaya çıkacaktır.bu belirtiler izlenerek eksik olan besin maddesi teşhis
 edilebilecektir.Besin maddeleri eksikli ğinde bitkilerde meydana gelebilecek değişiklikler aşağıda belirtilmiştir.
 1-AZOT NOKSANLIĞI: Zararlanma daha çok yaşlı yapraklarda yapraklar küçük ve yaprak rengi sarı-yeşil portakal sarısından kırmızıya kadar değişebilir. Yapraklar sanki sonbahardaki dökülmeye benzer renk alırlar. Ve aşağıdan yukarıya doğru bir yön takip edip dökülür. Yaşlı yapraklar esmerleşir ve kuruyup erken dökülür.Sürgünler kısa-inçe ka!ır. Çiçek teşekkülü iyi olmaz çiçek sayısı azalır.Çiçekler küçük ve renk leri bozuktur. Kökler sürgünlere oranla daha uzun yan kök teşekkülü azdır. Bitkilerde tohum ve meyvede azalmaktadır. Azot fazlalığında  ise bitkiler bodur kalmaktadırlar. Yapraklarda şekil bozuklukları ve renk bozuklukları görülmektedir.
2-FOSFOR NOKSANLIĞI: Zararlanma daha çok yaşlı yapraklarda görülür. Yaprak koyu yeşil renkli, kenarları kırmızımsı mor olmaktadır. Yaprak kenarlarında yarım ay şeklinde sarımsı kahverengi-siyah benekler oluşur. Erken yaprak görülür. Yapraklar donuktaşır ölür. Gelişme zayıf ve muntazam değildir. Sürgün zayıf, yan sürgün teşekkül azdır. Çiçek ve tomurcuk teşekkülü çok azdır. Çiçekler küçük ve enkleri bozuk, kök teşekkülü zayıf saçak kök azdır. Renk kırmızımsı kahverengidir, (enfeksiyon hastalıklarına karşı hassasiyet fazlalaşır). Fosfor fazlalığı demir ve diğer maddeleri tutar ve onların noksanlık arazlarını ortaya çıkarır.
3- POTASYUM NOKSANLIĞI : Yaşlı yaprak kenar ve uçları kahverengi bir renk almaktadır. Yapraklarda kuruma görülür ve daha sonra pas gibi lekeler
görülür. Başlangıçta gelişme kuvvetli ve sürgün teşekkülü iyidir.Fakat çiçeklenme dönemi başlayınca gelişme aniden zayıflamakta ve bitki çabucak solmaktadır. Çiçek rengi beyaz ve çiçek küçüktür. Kökler uzundur fakat saçak kök azdır. Ayrıca kökte sarımsı ifrazat görülebilir. Bitki mantari hastalıklara çabuk yakalanır. Bazı bitkilerde gülde olduğu gibi potasyum noksanlığı etkisiyle demir noksanlığı da ortaya çımaktadır. Fazla potasyum azot ve mağnezyum alımlarını engeller.
 4- KALSİYUM NOKSANLIĞI : Zararlanma daha çok genç yapraklarda görülür. Gelişme zayıftır. Sürgün ucundaki yapraklar çengel şeklindedir. Yapraklar uç ve
kenarlarından itibaren kurumakta ve yırtılmaktadır. Uçtaki tomurcuklar ölür.
5-MAGNEZYUM NOKSANLIĞI : Zararlanma daha çok yaşlı yapraklarda meydana gelir.yaprak beyaz-yeşil bir renk alıp yaprak sapı incelmektedir. Yaprak ucu ve kenarı yukarıya doğru kıvrılır. Çiçek teşekkülü önemli derecede azalmaktadır,kök kısa ve ifrazatlıdır. Araz potasyum gübrelemesi yapılmadan, Azot (N) kaynağı olarakta Amonyum kullanılmak suretiyle giderilebilmektedir. Magnezyum fazlalığında verim azalır.
6-- KÜKÜRT NOKSANLIĞI : zararlanma daha çok genç yapraklardadır.Genç yap raklar sarımsı renk almakta,Yaprak damarları iç kısımda daha açık renge dönüşmektedir. Gelişme zayıftır. kökte çok sayıda dallanma olur ve kök rengi beyazdır. Kükürt fazlalığı halinde ise yapraklar beyazlaşır. Yaşlı yapraklarda kırmızı mor benek oluşur.
7- ÇİNKO NOKSANLIĞI :yaprak rengi beyaza kadar açılmakta ve yaşlı yapraklarda damarlar arasında benekşeklinde ölü kısımlar görülmektedir.Devamlı çinko noksanlığında bu arazlarlar tüm yapraklara sıçramaktadır. Yaprak yüzeyleri küçülmekte ve yapraklar dökülmektedir. Kök gelişmesi fazla etkilenmemektedir.
8-DEMİR NOKSANLIĞI:Genç yapraklar sarımsı beyaz bir renk alırlar.yaprak damarları başlangıçta yeşil olup sonradan sarı renge dönüşmekte ve yaprak kenarları ölmektedir. Gelişme zayıftır. Çiçekler küçük ve beyazdır. Kök kısa ve kahverengi olup çok sayıda yan kök teşekkül etmektedir. Demir fazlalığı mangan noksanlığına sebep olur. Fosfor noksanlığındaki arazlar ortaya çıkar.
9 - MANGAN NOKSANLIĞI: Zararlanma daha çok genç yapraklarda görülmektedir. Yaprak damarları arasıbenekli olmakta yaprak ölmektedir. En ince yaprak damarları yeşil renkli kalabilmektedir. Kökler zayıftır ve yan kökler çok gelişir. Mangan fazlalığı demir noksanlığına sebep olur.
10 - BAKIR NOKSANLIĞI : Zararlanma daha çok genç yapraklardadır. Yaprak kenarları sarı ve bu yapraklar uçlarından itibaren kurumaktadır. Yan sürgünler çok zayıftır. Yaprak dökümü yukarıdan aşağıya doğrudur.Çiçek teşekkülü çok azdır. Çiçekler hareketsizdir. Zararlanma özellikle sıcak ve güneşli günlerde çok görülmektedir. Kök gelişmesi de önemli ölçüde engellenmiştir.
11- BOR NOKSANLIĞI :Zararlanma genç yapraklarda çoktur.Renk önce açık daha sonra kahverengiden siyaha kadar değişmektedir. Yaşlı yapraklar kalınlaşır ve çabuk kırılır. Sürgünler küçük kalıp ölürler. (Kısa sürgün oluşur) çiçek teşekkülü zayıflar.
BESİN MADESİ FAZLASI:
Fazla miktarda bitki besin maddesi kullanımı genelde ilk başta fazla etkili olmamaktadır çok ilerleyen dönemlerde yaprak kenarlarında arazlar meydana gelir. Kökte yanma olur. Ve bitki ölür.
Bazı besin madde fazlalıkları diğer bir kısım besin maddelerinin alımını engeller ve böylece o besin madesinin eksikliğinde ortaya çıkan arazlar kendini gösterir.